อาคารทรงมุขโถงหลังคาจั่วเปิดเป็นหนึ่งในรูปแบบที่นิยมสร้างมาแล้วตั้งแต่สมัยอยุธยาตามที่ปรากฏหลักฐานภาพลายเส้นจากบันทึกชาวต่างชาติอย่างจดหมายเหตุ ลา ลูแบร์ ตัวอย่างที่พบ เช่น อุโบสถวัดบางยี่ขัน อุโบสถวัดใหม่เทพนิมิตร อุโบสถวัดพระยาศิริไอยสวรรค์ อุโบสถวัดช่องนนทรี และคงสืบเนื่องมาในสมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เช่น พระอุโบสถวัดยานนาวา . พอมาถึงในสมัยรัชกาลที่ 3 ก็ไม่ได้รับความนิยมสร้างอาจด้วยเพราะเหตุผลดังนี้ 1. อาคารกลุ่มนี้เป็นอาคารที่ตกแต่งด้วยเครื่องไม้ในส่วนหน้าบัน เครื่องลำยอง สาหร่าย รวงผึ้ง และคันทวย ซึ่งองค์ประกอบมักชำรุดง่ายจากการผุพังตามกาลเวลาทำให้ต้องบูรณะบ่อยครั้ง 2. […]

ตัวอย่างสำคัญของการเขียนงานจิตรกรรมฝาผนังดังกล่าวคือที่พระอุโบสถวัดสุวรรณาราม โดยน่าจะเป็นวิธีการเล่าเรื่องรูปแบบหนึ่งที่พบในสมัยอยุธยาตอนปลายมาแล้ว เช่น ตำหนักสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ วัดพุทไธศวรรย์ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ภายในพระอุโบสถวัดสุวรรณารามมีการเขียนเรื่องพุทธประวัติ ชาดก และภาพไตรภูมิโลกสัณฐาน ซึ่งถือเป็นภาพหลักโดยทั่วไปที่มักพบภายในอุโบสถหรืออาคารมาแล้วตั้งแต่สมัยอยุธยา . การลำดับเรื่องราวแบบเวียนทวนเข็มนาฬิกาพบบริเวณผนังระหว่างกรอบประตู-หน้าต่าง เริ่มจากภาพทศชาติเรื่องพระเตมีย์บนผนังแปฝั่งซ้ายมือของพระพุทธรูปประธานด้านประตูหน้า ไปจบที่ด้านหลังด้วยทศชาติเรื่องวิฑูรบัณฑิต ส่วนเรื่องเวสสันดรชาดกจะเริ่มจากผนังสกัดหลัง เวียนไปทางผนังแปฝั่งขวามือของพระพุทธรูปประธาน จนมาจบที่ฝั่งประตูด้านหน้าพระอุโบสถ ก่อนจะต่อด้วยเรื่องพุทธประวัติช่วงก่อนตรัสรู้บนผนังสกัดหน้าซึ่งถือเป็นเรื่องราวที่ต่อเนื่องกันจากอดีตพระชาติต่อด้วยพระชาติปัจจุบัน . การเวียนเรื่องราวแบบทวนเข็มนาฬิกากับการเขียนเรื่องทศชาติ ในกรณีพระอุโบสถวัดสุวรรณาราม ยังอาจเกิดจากการวางผังวัดให้หมู่กุฏิกับพระอุโบสถมีความสัมพันธ์กัน เห็นได้จากการกำหนดจุดเริ่มต้นเรื่องและการเวียนลำดับเรื่องให้สัมพันธ์กับการเข้ามาประกอบสังฆกรรมของพระภิกษุสงฆ์ ลักษณะการจัดวางตำแหน่งหมู่กุฏิกับอุโบสถและการวางเรื่องทศชาติเช่นนี้คล้ายคลึงกับวัดใหม่เทพนิมิตร ซึ่งอาจเป็นหนึ่งในแม่แบบที่ใช้ในการบูรณะวัดสุวรรณารามในสมัยรัชกาลที่ 3 […]

วัดอรุณราชวราราม เป็นหนึ่งในวัดย่านฝั่งธนบุรีที่มีประวัติการสร้างมาแล้วตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เนื่องด้วยแต่เดิมบริเวณแถบนี้เคยเป็นเมืองหน้าด่าน คอยตรวจดูเรือก่อนที่จะวิ่งเข้าสู่กรุงศรีอยุธยา ซึ่งสัมพันธ์กับหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เช่น แผนที่ชาวต่างชาติและพระราชพงศาวดารที่กล่าวถึงเหตุการณ์การรุกรานปากแม่น้ำเจ้าพระยาโดยชาติตะวันตกในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ด้านหน้าวัดหันหน้าไปทางคลองลัดที่ขุดในสมัยพระเจ้าไชยราชา ปัจจุบันคือแม่น้ำเจ้าพระยาสายใหม่ (แม่น้ำเจ้าพระยาสายเดิมค่อยๆ ตื้นเขินและแคบลง กลายมาเป็นคลองบางกอกใหญ่ คลองบางกอกน้อย คลองชักพระ) จึงแสดงให้เห็นว่าวัดอรุณราชวรารามน่าจะสร้างขึ้นภายหลังการขุดคลองลัดนี้ โบสถ์น้อย วิหารน้อย เป็นหนึ่งในหลักฐานงานศิลปกรรมสมัยอยุธยา สังเกตได้จาก 1.รูปแบบแผนผังที่สร้างโบสถ์ วิหาร คู่กัน 2.มีกันสาดที่ด้านหน้าและหลังของอาคาร 3.หน้าบันมีส่วนผนังเป็นงานก่ออิฐถือปูนที่ก่อเป็นผนังหนาสีขาว ด้านบนสุดเป็นเครื่องไม้สามเหลี่ยมขนาดเล็ก 4.การประดิษฐานพระพุทธรูปเป็นกลุ่มอยู่บนฐานเดียวกันภายในโบสถ์น้อย […]