
หน้าบัน…หลักฐานจากกรอบลายก้านขด

อาคารทรงจั่นหับ
“หน้าบัน” เป็นองค์ประกอบหนึ่งของอาคารที่สำคัญ และมักได้รับการตกแต่งให้สวยงามตามฝีมือช่างและการสืบทอดรูปแบบ เทคนิคต่อๆ กันมา
ลวดลายบนหน้าบันที่อุโบสถวัดบางยี่ขัน คงเป็นอีกแบบแผนหนึ่งที่แสดงถึงการสืบทอดโครงสร้างลวดลายมาจากสมัยอยุธยา โดยการประกอบขึ้นจากลายก้านขดไล่ขึ้นไปตามกรอบสามเหลี่ยม (ลายเส้นสีส้ม) แล้วแทรกด้วยลายเถาคดโค้งที่อยู่บริเวณกลางหน้าบัน (ลายเส้นสีฟ้า)
ความพิเศษของหน้าบันอุโบสถวัดบางยี่ขัน คือการใช้ลายเถาคดโค้งเข้ามาด้วย เนื่องจากหน้าบันโดยส่วนใหญ่ที่พบมักใช้แค่ลายก้านขดเท่านั้น
จากการศึกษาหลักฐานงานศิลปกรรมสมัยอยุธยาในปัจจุบัน พบว่ามีบางแห่งปรากฏลักษณะคล้ายกับวัดบางยี่ขัน เช่น หน้าบันวิหารพระพุทธบาทสี่รอย วัดพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี แต่หน้าบันบางแห่งพบเฉพาะลายเถาคดโค้งในแนวตั้งเพียงอย่างเดียว เช่น วัดไผ่ล้อม จังหวัดเพชรบุรี ด้วย
จึงทำให้เกิดข้อสังเกตที่ว่า ลายเถาคดโค้งที่ประดับบนหน้าบัน อาจมาจากกลุ่มช่างเมืองเพชรบุรีในสมัยอยุธยาที่ส่งต่อขึ้นมาในพื้นที่ภาคกลาง หรือไม่แล้วอาจเกิดขึ้นในพื้นที่ภาคกลางก่อน แต่ช่างเมืองเพชรบุรีในสมัยอยุธยาเลือกใช้เฉพาะลายเถาคดโค้งมาเรียงต่อกันเป็นแถวเท่านั้น

ลายเส้นหน้าบันด้านหลังของอุโบสถวัดบางยี่ขัน