ดร. พิชิต อังคศุภรกุล – Page 2

November 12, 2023

เส้นทางเลียบคลองคูเมืองเดิมกับการสร้างอาคาร (ถนนราชินีและถนนอัษฎางค์)

ตลอดสองฝั่งคลองคูเมืองเดิมในปัจจุบันคือถนนราชินีและถนนอัษฎางค์ ซึ่งสร้างขึ้นเลียบคลองคูเมืองเดิม แต่หากย้อนกลับไปตั้งแต่ต้นรัตนโกสินทร์ เส้นคูคลองเดิมคือเป็นเส้นทางลัดแม่น้ำเจ้าพระยา และเลียบพระนครชั้นใน (ด้านทิศตะวันออก) ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ภายหลังจากเสด็จกลับจากการประพาสปัตตาเวียและสิงคโปร์ พ.ศ. 2413 (ซึ่งทรงเสด็จเพื่อไปศึกษาและทอดพระเนตรแนวทางการบริหารจัดการประเทศอาณานิคมตะวันตก) โปรดเกล้าฯ ให้สร้างถนนเลียบคลองขึ้น รวมถึงทำสะพานสำหรับข้ามคลองเหมือนดังเมืองปัตตาเวีย เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อย และความสะดวกในการสัญจรที่เริ่มเปลี่ยนจากทางลำคลองมาเป็นถนนแทน โดยใช้อิฐก่อเป็นเขื่อนกั้นคลอง นอกจากนี้ยังมีการทำท่าน้ำ ทางลงคลองให้ผู้คนสามารถใช้ได้อย่างสะดวกอีกด้วย ส่วนชื่อถนนนั้นเป็นการพระราชทานภายหลังเพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชชนนีนาถ (ถนนราชินี) และพระราชโอรส คือ สมเด็จฯ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ (ถนนอัษฎางค์) […]

November 12, 2023

เครื่องประดับอาคารแบบตะวันตก การเลียนแบบงานก่อหิน

การเปิดรับต่อรูปแบบงานศิลปกรรมตะวันตกเกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะในช่วงสมัยรัชกาลที่ 4-5 เป็นต้นมา โดยเฉพาะงานสถาปัตยกรรมที่ออกแบบโดยนายช่างสถาปนิกจากยุโรปที่เข้ามามีบทบาทอย่างมากในงานก่อสร้างของราชสำนัก หลักฐานที่ประจักษ์แก่สายตาชาวสยามขณะนั้นอย่างชัดเจนคือ พระราชวัง วัง และอาคารสถานที่ราชการ เป็นต้น ที่แสดงโครงสร้างและการประดับตกแต่งอย่างแปลกใหม่ตามรสนิยมอย่างตะวันตก การสร้างอาคารที่แสดงเครื่องประดับอาคารแบบต่างๆ ย่อมไม่ได้จำกัดอยู่แต่ในอาคารกลุ่มที่กล่าวมาเท่านั้น หากแต่ปรากฏในตึกแถวที่สร้างเรียงรายไปตามแนวถนนที่ตัดขึ้นในยุคนั้นด้วย ซึ่งตึกแถวบางกลุ่มก็สร้างขึ้นโดยถูกออกแบบให้มี ‘หน้าตา’ ที่แต่งด้วยเครื่องประดับอาคารแบบตะวันตกให้เห็นอย่างชัดเจน อาทิ เช่น การใช้ระเบียบของเสาและหัวเสา (order) การทำซุ้มประตูหน้าต่างโค้ง (arch) การประดับจั่วโค้งแบนหรือแบบสามเหลี่ยม (pediment) การประดับปูนปั้นลวดลายหรือลวดบัว […]

November 12, 2023

อาคารแบบตะวันตกในกรุงเทพฯ ตึกแถวและอาคารพาณิชย์ย่านคลองคูเมืองเดิม

โครงการ อาคารแบบตะวันตกในกรุงเทพฯ : ตึกแถวและอาคารพาณิชย์ย่านคลองคูเมืองเดิม เป็นหัวข้อที่ว่าด้วยเรื่องการศึกษาเรื่องรูปแบบและแนวคิดด้านศิลปกรรมในสถาปัตยกรรมตึกแถวและอาคารพาณิชย์ที่สร้างเรียงรายไปกับถนนสำคัญที่เริ่มสร้างมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 – รัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา ย่านคลองคูเมืองเดิม : ในแง่ความสำคัญของพื้นที่ที่ศึกษานั้น คือพื้นที่บริเวณรอยต่อระหว่างกรุงรัตนโกสินทร์ชั้นในและชั้นนอก ซึ่งมีคลองคูเมืองเดิม (หรือที่มักเรียกติดปากกันว่าคลองหลอด) เป็นเส้นแบ่งเขต และย่านดังกล่าวยังสัมพันธ์กับถนนสายสำคัญซึ่งสร้างในระยะแรกเริ่มการพัฒนาบ้านเมืองให้ศิวิไลซ์ ได้แก่ ถนนเจริญกรุง ถนนบำรุงเมือง ถนนเฟื่องนคร ถนนตะนาว ถนนบ้านหม้อ ถนนอัษฎางค์ ถนนราชินี […]