ใบระกา
November 29, 2023
พระราชวังบวรสถานมงคลกับเอกลักษณ์ศิลปกรรมสกุลช่างวังหน้า เรื่อง เครื่องประกอบหลังคา
เครื่องไม้มุงหลังคาเป็นอย่างไทยประเพณี คือ ประกอบด้วย ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ แต่ปรากฏลักษณะพิเศษที่น่าจะเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของการสร้างเครื่องประกอบหลังคาของกลุ่มช่างวังหน้า ได้แก่ ตัวป้านลม ที่จะทำเป็นตัวนาค ในส่วนของสกุลช่างวังหน้า จะทำตัวนาคเป็นแนวตรงลงมาไม่มีการหยักโค้ง ที่เรียกว่า “นาครวย” “ตัวรวย” ตัวไม้ที่แยกเฉียงลงมาจากจั่วที่ประดับช่อฟ้าไม่คดโค้ง หรือเรียกว่า “รวยระกา” คือ การไม่ทำหยักโค้ง ที่เรียกว่า “นาคสะดุ้ง” หรือ “นาคลำยอง” เป็นจังหวะแบบที่เรียกว่า “นาคสะดุ้ง” […]
October 29, 2023
พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท – ต้นแบบพระมหาปราสาทแห่งกรุงรัตนโกสินทร์
พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทเป็นต้นแบบสำคัญของสถาปัตยกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ที่เรียกว่า “พระมหาปราสาท” สร้างขึ้นเพื่อเป็นสถานที่ทรงประกอบพระราชกรณียกิจและเพื่อเฉลิมพระเกียรติยศแห่งองค์ประมหากษัตริย์ มีรูปแบบเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนแบบไทยประเพณี หลังคาเป็นเครื่องไม้มุงกระเบื้อง ประดับเครื่องลำยองซึ่งประกอบด้วยช่อฟ้า ใบระกา นาคสะดุ้ง มีสิ่งที่โดดเด่น คือ การประดับปลายกรอบหน้าบันด้วยนาคเบือนแทนหางหงส์ ซึ่งพบเพียงไม่กี่แห่งในพระบรมมหาราชวัง ที่หน้าบันทั้ง 4 ทิศและหน้าบันมุขเด็จด้านทิศเหนือประดับประติมากรรมรูปพระนารายณ์ทรงครุฑ แวดล้อมด้วยลายก้านขดออกปลายเทพพนมซึ่งเป็นลวดลายที่สืบต่อมาจากสมัยอยุธยา สัญลักษณ์ดังกล่าวสะท้อนคติความเชื่อที่ว่าพระมหากษัตริย์เปรียบดังองค์พระนารายณ์ เทพเจ้าที่อยู่ในสถานะกษัตริย์ผู้ปกครองตามคติความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ได้อวตารมาปกครองยังโลกมนุษย์ ส่วนหลังคาที่มุงด้วยกระเบื้องเคลือบสีซ้อนชั้นนั้น แต่เมื่อแรกสร้างยังเป็นหลังคาดาดด้วยดีบุก ที่รักแร้หรือมุมฉากทั้ง 4 ของชั้นหลังคาประดับด้วยประติมากรรมรูปครุฑยุดนาค ที่กึ่งกลางของชั้นหลังคาจตุรมุขประดับด้วยยอดทรงปราสาทที่เป็นทรงกรวยแหลมสูง ลักษณะเครื่องหลังคาที่เป็นทรงปราสาทนี้ ยังเป็นต้นแบบในการสร้างพระมหาปราสาทองค์อื่น […]