November 28, 2023
การบูรณะอนุรักษ์ศิลปกรรมกระจกเกรียบประดับพุทธบัลลังก์พระศรีศากยมุนี ในพระวิหารหลวงวัดสุทัศนเทพวราราม
การวิจัยนี้ได้ใช้แนวทางการศึกษาด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์เพิ่มขึ้นอีกมิติ โดยบูรณาการศิลปกรรมศาสตร์และวิทยาศาสตร์ ในการศึกษาวิจัยจึงเริ่มต้นด้วยการศึกษารูปแบบงานศิลปกรรมเพื่อกำหนดอายุยุคสมัยการสร้างงานศิลปกรรมที่มีการประดับกระจกเกรียบโดยใช้กระจกเกรียบโบราณเป็นต้นแบบ ศึกษาวิเคราะห์องค์ประกอบวัตถุธาตุของกระจกเกรียบด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และประดิษฐ์กระจกเกรียบขึ้นมาใหม่ให้มีคุณสมบัติเหมือนเดิมหรือคุณภาพที่เท่าเทียมของโบราณมากที่สุดทั้งเนื้อและสี แล้วนำมาเปรียบเทียบความกลมกลืนนำไปสู่การบูรณะและอนุรักษ์กระจกเกรียบในงานศิลปกรรม ดังเช่น การบูรณะอนุรักษ์กระจกเกรียบพุทธบัลลังก์พระศรีศากยมุนีในพระวิหารหลวงวัดสุทัศนเทพวรารามในครั้งนี้ มีการสำรวจเก็บข้อมูลเกี่ยวกับงานช่างกระจกเกรียบที่หลงเหลืออยู่พบกระจกหลังฐานประดับแววกระจกเกรียบที่เป็นของเดิมโดยช่างสมัยนั้นที่ใช้กระจังดินเผาลงรักติดแววประดับกระจกเกรียบแล้วปิดทองทำเปลวสอดคล้องหมายรับสั่งในสมัยรัชกาลที่ 3 และเมื่อพบหลักฐานร่องรอยได้ทราบถึงยุคสมัยในการสร้างงานศิลปกรรมของช่างแล้วจึงทำการประดิษฐ์กระจกเกรียบขึ้นมาใหม่โดยใช้องค์ประกอบทางเคมีเช่นเดียวกับกระจกเกรียบในงานศิลปกรรมนั้นนำมาใช้ทำการบูรณะจริง ผลที่ได้พบว่าสามารถทดแทนกระจกโบราณในงานศิลปกรรมที่สร้างขึ้นร่วมยุคสมัยเดียวกันได้ โดยมีรูปแบบและสีใกล้เคียงหรือเหมือนเดิมทุกประการ สามารถตรวจสอบเปรียบเทียบจากการนำไปใช้ในงานบูรณะที่ใกล้เคียงกลมกลืนกับกระจกเกรียบโบราณของเดิมที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานความถูกต้องทางด้านรูปแบบศิลปกรรมและด้านกรรมวิธีการอนุรักษ์ กล่าวคือ เป็นกระบวนการที่เริ่มต้นด้วยการศึกษารูปแบบ “ศิลปกรรม” แล้ววิเคราะห์ด้วย “วิทยาศาสตร์” สู่การบูรณะและอนุรักษ์ศิลปกรรมกระจกเกรียบของไทยต่อไปอย่างยั่งยืน
