วัดราชคฤห์เดิมชื่อวัดบางยี่เรือใน บางยี่เรือมอญ หรือวัดวังน้ำวน ตามประวัติกล่าวว่าสร้างโดยมอญอพยพมาพึ่งพระบรมโพธิสมภารสมัยอยุธยาตอนปลาย สอดคล้องกับรูปแบบทางสถาปัตยกรรมวิหาร (อุโบสถเก่า) ที่ยังคงเค้ารูปแบบอาคารประเพณีสมัยอยุธยาตอนปลาย สมัยธนบุรีเป็นวัดบำเพ็ญพระธรรมคู่กับวัดบางยี่เรือนอก (อินทาราม) ซึ่งแห่งหลังมีบทบาทสำคัญกว่าใช้เป็นที่พระราชเพลิงพระศพของพระบรมวงศานุวงศ์ เจ้านาย และขุนนางหลายพระองค์ รวมถึงสมเด็จพระเจ้าตากสิน งานพุทธศิลป์ที่ศรัทธาในวัดที่ตำนานว่าสร้างมาแต่สมัยอยุธยาตอนปลายและได้รับการซ่อมใหม่โดยพระยาพิชัยดาบหักในระยะนี้ คือหลวงพ่อประสบสุข หรือหลวงพ่อนอนหงาย พระพุทธรูปปางถวายพระเพลิงภายในวิหารน้อย ด้วยมีพระพุทธสาวก (พระกัสสปเถระ) ประทับนั่งพับเพียบถวายวันทาเบื้องพระบาท เดิมน่าจะเคยมีโลงพระศพเป็นเครื่องไม้ครอบอีกทีหนึ่ง

สืบมาสมัยรัตนโกสินทร์รัชกาลที่ 1 ทรงโปรดเกล้าฯ ให้พระสุเมธน้อย หนึ่งในสามพระเถระฝ่ายรามัญ (มอญ) มาปกครองวัดแห่งนี้ และเป็นวัดเดียวในย่านที่ได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์อย่างยิ่งใหญ่โดยเจ้าพระยาพระคลัง (หน) มีงานสร้างขนาดใหญ่แบบแปลกขึ้น คือภูเขาขนาดใหญ่จำลองภูเขาคิชฌกูฏประดิษฐานมหาสุคนธเจดีย์ แห่งเมืองราชคฤห์ นำไปสู่การพระราชทานนามวัดว่า “ราชคฤห์” ตามด้วยการก่อสร้างมณฑปประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง และพระพุทธฉายเพิ่มเติม ก่อนจะมีการปรับเปลี่ยนเป็นภูเขาจำลองพระพุทธบาท สระบุรีภายหลังคราวบูรณะในรัชกาลที่ 3 หลักฐานเหล่านี้สะท้อนบทบาทสำคัญของวัดในย่านบางยี่เรือที่ชัดเจนขึ้น และยังน่าจะได้รับความศรัทธาอย่างมาก เมื่อครั้งสถาปนาเขตพุทธาวาสใหม่ของวัดอินทารามในสมัยรัชกาลที่ 3 จึงปรากฏงานพุทธศิลป์ที่แสดงคติสัมพันธ์กับการจำลองเขาประดิษฐานรอยพระพุทธบาท และพระพุทธรูปปางถวายพระเพลิงตามแบบวัดราชคฤห์ประดิษฐานในวิหารกุฏิคั่นสลับเจดีย์ทรงเครื่อง

พระพุทธรูปปางถวายพระเพลิงภายในวิหารน้อยวัดราชคฤห์

พระพุทธบาท และพระพุทธฉายภายในมณฑปบนภูเขาจำลองวัดราชคฤห์

เขาจำลองประดิษฐานมณฑปพระพุทธบาทภายในวิหารกุฏิวัดอินทาราม