
หอไตรแบบพิเศษในเขตพุทธาวาสวัดอินทาราม ธนบุรี

พุทธศิลป์กับบทบาทวัดราชคฤห์ในย่านบางยี่เรือ ยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์
วัดโพธินิมิตรสถิตมหาสีมาราม สร้างขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 โดยการอุทิศที่ดินของบิดามารดาสร้างวัดตามนิมิตของสมเด็จพระวันรัตน (แดง สีลวฑฒโน) เมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์พระเทพกวี วัดสุทัศน์เทพวราราม
ต่อมาใน พ.ศ. 2432 รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ให้พระอาจารย์แดง วัดหงส์รัตนาราม ช่างเขียนที่มีชื่อเสียงในเวลานั้นมาเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังอุโบสถ เรื่องการอัญเชิญกิ่งมหาโพธิ์ที่พระเจ้าอโศกพระราชทานมายังเกาะลังกาแก่พระเจ้าเทวานัมปิยติสสะ เทศกาลและงานบุญ กิจของสงฆ์ และแทรกความรู้เรื่องรูปแบบสีมาที่สมเด็จพระวันรัตนทรงมีความถนัด และได้ทำการผูกมหาพัทธสีมาขึ้นเป็นแห่งแรกในคณะสงฆ์มหานิกาย
ฉากจิตรกรรมระหว่างช่องหน้าต่างมีรูปแบบแตกต่างกันไป บางห้องสะท้อนให้เห็นต้นแบบจากวัดที่มีอยู่จริง อาทิ วัดราชบพิธฯ วัดสุทัศน์ฯ และวัดโพธินิมิตร ซึ่งปรากฏบนผนังสกัดทิศใต้ห้องภาพที่ 5 นับจากพระประธาน ในภาพศรีมหาโพธิ์ยังมีขนาดเล็กอยู่มาก ตามประวัติระบุว่าเป็นโพธิลังกาและแห่มายังวัดโพธินิมิตรใน พ.ศ. 2434 แสดงให้เห็นถึงระยะเวลาในการเขียนจิตรกรรมว่าน่าจะกินเวลาไม่ต่ำกว่า 2 ปีจึงแล้วเสร็จ
นอกจากนี้ยังบันทึกภาพอาคารสิ่งก่อสร้างที่มีมาแต่แรกของวัดไว้หลายหลัง บางแห่งมีความเสื่อมโทรมไปตามเวลา อาทิ ศาลาท่าน้ำหน้าวัด (ทิศตะวันตก) ฝั่งคลองสำเหร่ ซึ่งในเวลานั้นลำคลองดังกล่าวยังมีบทบาทเป็นเส้นทางคมนาคมหลักก่อนเปลี่ยนบทบาทเป็นคลองระบายน้ำจนส่งผลให้ศาลาท่าน้ำและต้นมหาโพธิ์ด้านหน้าวัดพลอยหมดบทบาทถูกทิ้งร้าง รวมถึงคลองด้านหลังของวัดทิศตะวันออกได้ถูกถมเป็นถนนและกลายเป็นเส้นทางเข้าหลักของวัดในปัจจุบัน รวมถึงอาคารบางหลังที่ถูกปรับเปลี่ยนไม่มีปรากฏในปัจจุบัน ได้แก่ ศาลาการเปรียญเครื่องไม้หลังเก่า ซึ่งไฟไหม้ทั้งหลังใน พ.ศ. 2458 และพลับพลารับเสด็จก่อนรื้อถอนสร้างใหม่ใน พ.ศ. 2511

จิตรกรรมฝาผนังอุโบสถวัดโพธินิมิตร